|
Niezwykła to rycina, bogata w treści oraz symbole, posiadająca bardzo rzadkie odniesienia w grafice europejskiej i zachowana — jak się dziś wydaje — tylko w jednym, może w dwóch egzemplarzach. Ta właśnie unikatowość oraz nieliczne a wysmakowane związki z tradycją są powodem, dla którego z przyjemnością przedstawiamy ją w kolekcji bibliofilskich edycji Biblioteki Tradycji Literackich.
Źródłem głównym i najważniejszym drzeworytowej części Wizerunku sługi wiernego jest ewangeliczna przypowieść o talentach, które Pan dał Słudze. Drzeworyt został też z kolei wzbogacony i uzupełniony tekstami z Pisma Świętego.
Jednakże dzięki historykowi sztuki i współautorowi znakomitej pracy L'Imagerie populaire de France (Paryż 1926) — René Saulnierowi, możliwe stało się prześledzenie francuskich i angielskich przedstawień Wiernego Sługi: Le Bon Serviteur i Trusty Servant. W przypadku ryciny francuskiej odnaleziony został również literacki pierwowzór przedstawienia. Umieszczony pod ryciną dziesięciowersowy utwór zaczerpnięto bowiem z dzieła Pierre Gringora znakomitego poety i dramatopisarza przełomu średniowiecza i renesansu, uważanego za najlepszego obok François Villona twórcę owej epoki.
Tak więc wzór graficzny dzieła polskiego — najprawdopodobniej francuski — obudowany był wyłącznie tekstami świeckimi o wręcz satyrycznej wymowie. Na gruncie polskim mamy za to do czynienia z sytuacją, gdy obraz — prawie że nie zmieniony — zaopatrzony został w komentarz biblijny, odmienny od swego odległego w czasie i w przestrzeni pierwowzoru. Taki zabieg zmienił z kolei zarówno wymowę, jak i klimat samej ryciny.
W polskim Wizerunku sługi wiernego pojawia się rozbudowana wymowa biblijna — podniosła i moralizująca w znacznie większym stopniu. Ale opisane w zamieszczonym poniżej drzeworytu czterowierszu objaśnienie wyglądu Sługi, wygłoszone przezeń samego — zdecydowanie nie koresponduje z wysokim, bo odwołującym się przecież do Biblii, klimatem kompozycji plastycznej. Tekścik ów "pachnie" prześmiewczym tonem poezji sowiźrzalskiej.
Z kolei tekst następującego w dalszej kolejności pod drzeworytem wiersza w znacznej swojej części zwraca się ku tradycji parenetyczno-dydaktycznych dzieł z rodziny Źwierciadeł.
|
