|
Rok 1660 określany bywa w polskiej historiografii mianem „szczęśliwego”. Zdecydowały o tym głównie kampanie wojenne prowadzone na Litwie i ruskich ziemiach Korony. Konfrontacje militarne z wojskiem moskiewskim zakończyły się pomyślnie dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów – nieprzyjaciel został zmuszony do opuszczenia granic Litwy (po bitwie pod Połonką i nad rzeką Basią) oraz Ukrainy Prawobrzeżnej (po batalii pod Cudnowem). Polsko-litewskie zwycięstwa przyczyniły się również do zawarcia z Moskwą rozejmu w Andruszowie.
Sukcesy polskiego oręża w roku 1660 odbiły się szerokim echem w piś¬miennictwie epoki. Przede wszystkim zaś w pamiętnikarstwie i dziełach kronikarskich, w mniejszym natomiast zakresie w literaturze pięknej. Zawarty w tym tomie poemat Potrzeba z Szeremetem autorstwa Samuela Leszczyńskiego stanowi najobszerniejszą relację wierszowaną dotyczącą bitwy cudnowskiej. Liczące blisko dwa tysiące wersów dziełko powstało wnet po zaistniałych zdarzeniach, co czyni zeń jedno z podstawowych źródeł pozwalających na rekonstrukcję batalii hetmanów koronnych z armią Wasyla Szeremietiewa, wspieraną przez Kozaków Tymofieja Cieciury i Jerzego Chmielnickiego. Walory źródłowe Potrzeby z Szeremetem dostrzegali wszyscy badacze wojny polsko-moskiewskiej 1660 roku. Cieszyła się ona również popularnością czytelniczą w drugiej połowie XVII stulecia, o czym świadczą rękopiśmienne odpisy utworu oraz łacińska przeróbka prozą autorstwa Jana Zieleniewicza.
|
