|
W badaniach nad jego dorobkiem literackim najczęściej pojawiają się określenia „poeta awangardowy” lub „poeta Awangardy Krakowskiej”, zawężające jego twórczość do ram konkretnej epoki historycznej i grupy poetyckiej. Ale też, zwłaszcza w swej twórczości powojennej – pozostaje poetą zapoznanym. Daje się to zauważyć w opracowaniach krytycznych, w których jego liryka prezentowana jest przede wszystkim jako ilustracja dla tendencji zarysowanych we wczesnych wystąpieniach teoretycznych grupy Peipera. Często bywa omawiana w kontekście realizacji poetyki grupowej Awangardy Krakowskiej, rzadziej jako indywidualna twórczość.
*
Istotnym obszarem dla odczytań twórczości lirycznej Brzękowskiego stały się tutaj teksty prozatorskie oraz teoretycznoliterackie, także wykorzystane w książce materiały źródłowe, pochodzące z archiwum poety. Brzękowski poprzez wypowiedzi teoretyczne nie tylko jest komentatorem własnych poczynań literackich, również zdaje się pretendować do roli teoretyka i kronikarza czasów pierwszej awangardy. W opublikowanych analizach jawi się jako krytyk i eseista. Autokomentarz jest jedną z form obecności poety, którego losy, emigracja oraz relacje panujące w środowiskach artystycznych, wypchnęły na margines życia literackiego. Charakterystyczne dla literatury polskiej rozumienie motywu poety-emigranta w przypadku Brzękowskiego nie znalazło zastosowania. „Emigracyjność” pozostała w jego poezji pojęciem niestematyzowanym, a jego miejsce zajęło poczucie wyobcowania w warunkach współczesnego Brzękowskiemu świata oraz dystans wobec zjawisk nowoczesności.
*
Prezentowana książka jest jedną z propozycji opisu poezji Jana Brzękowskiego, przybliżenia kontekstów jej powstania oraz ekranów odniesień. Jako katalog wątków i form wpisuje się w badania nad zjawiskiem wielokulturowości w liryce polskiej XX w.
|
|
