|
Antoni Poniński jest najwybitniejszym poetą łacińskim reprezentującym poezję filozoficzną w pierwszej połowie XVIII wieku. Jego twórczość przypada na okres przechodzenia od baroku do oświecenia. W tym przełomowym okresie dominowała początkowo scholastyka, która była stopniowo wypierana przez filolozofię recentiorum, nawiązującą do filozofii i osiągnięć nauk przyrodniczych i matematycznych rozwijających się w Europie zachodniej pod koniec XVII i w początkach XVIII wieku. Tadeusz Sinko, który przed prawie stu laty zwrócił uwagę na Antoniego Ponińskiego, za główny tytuł do jego chwały uznał fakt, że był on „głosicielem «stanu natury», polskim poprzednikiem Jana Jakuba Rousseau”. Dlatego też ubolewał, że „historycy literatury dali „święty spokój” Ponińskiemu, a „przecież to był najsławniejszy poeta w pierwszej połowie XVIII w.”. Swoją rozprawkę poświęconą temu autorowi kończył apelem: „Bo jeżeli z gorliwością śledzimy polskich naśladowców Russa czy Woltera, to tym większa uwaga należy się poecie, który korzystając z tych samych, co tamci źródeł, uprzedził ich myśli o kilka dziesiątków lat, chociaż żył nie we Francji, ale w Polsce i to pod panowaniem Sasów. O nadwornym poecie Augusta II będzie wolno i nadal nic nie wiedzieć; ale autora Sarmatides muszą przyjąć historycy literatury między ludzi przygotowujących przewrót umysłowy w Polsce XVIII wieku. |
|
