|
Książka gromadzi studia poświęcone różnym tekstom literatury lub piśmiennictwa polskiego (w jednym wypadku wczesnosłowiańskiego), które nie zachowały się lub zachowały się w formie cząstkowej - i podejmuje próbę przywrócenia ich samych kulturze polskiej lub przynajmniej uświadomienia ich walorów literackich dzisiejszemu czytelnikowi. Takie odzyskiwanie dla dzisiejszej przestrzeni kulturowej przejawiać się może na różnych płaszczyznach. Może to być próba wskazania na wartości literackie tekstu, którego nie interpretuje w ten sposób jego odkrywca (przykładem zapisy odnalezione w Nowogrodzie: cz. 1), może to być próba rekonstrukcji tekstu nie zachowanego, albo prawie niezachowanego w edycji polskiej, ale ocalałego w przekładzie na inny język (dialog Mikołaja Reja: cz. 4), wreszcie może to być próba odtworzenia procesu powstawania dzieła, do którego autor powracał wielokrotnie na całej swojej drodze twórczej (Mickiewicz i jego zainteresowania fantastyką naukową oraz fantastyką projektującą dzieje: cz.5). Jest też w tej książce studium na temat dzieła edytorsko niespełnionego, to znaczy takiego, którego kształt został skażony w trakcie obróbki redakcyjnej (cz.6). Są również w niej szkice pokrewne głównemu jej zagadnieniu: dla studentów - o warsztatowo-polonistycznym spojrzeniu na Legendę o św. Aleksym, dla wszystkich - o podglądaniu warsztatu staropolskiego drukarza (a przy okazji uwagi o mentalności ludzi, którą da się wyczytać z wybranych tekstów dawnej literatury o charakterze użytkowym) i uwagi o Reju, zaradnym gospodarzu oraz dobrym kompanie przy stole. Rzecz zamyka się esejem, jak szukać niebywałych wiadomości o kulturze i piśmiennictwie staropolskich, czyli poszukiwać straconych dzieł, czytając bibliografię Estreichera przy pomocy nowoczesnych narzędzi elektronicznych z XXI wieku.
Spis treści
OD AUTORA
•O pracach edytorsko-rekonstrukcyjnych nad dziełami niezachowanymi, zachowanymi częściowo, lub wydawniczo niespełnionymi i do tego szkice pokrewne
CZĘŚĆ PIERWSZA: PRA−ARTYSTA
•Prawieprasłowiański artysta
Modlitwa Archanioła Gabriela
Przykazania Jezusa Chrystusa
CZĘŚĆ DRUGA: PATRZĄC ZE STUDENTAMI NA LEGENDĘ O ŚW. ALEKSYM
•Tekst i budowa Legendy o św. Aleksym
CZĘŚĆ TRZECIA: CZYTAJĄC MIĘDZY WIERSZAMI STAROPOLSKICH TEKSTÓW UŻYTKOWYCH
•Przeniknąć w tamten świat
CZĘŚĆ CZWARTA: REJ
1.Przed Krótką rozprawą, czyli Rej-twórca, jakiego nie znamy
2.Teksty
[Krótka rozprawa między trzema towarzyszami: Warwasem, Lupusem a Dykasemi]
Przekład czeski
Retlanslacja Aleksandra Brücknera
[Kostyra z Pijanicą]
3.„Gęsi” Pana Reja. Uwagi dla zwykłego czytelnika
4.„Święty Rej”. Dwa przypomnienia: o człowieku i o pisarzu
CZĘŚĆ PIĄTA: MICKIEWICZ
•Mickiewicza projekcje przyszłości
1.Teksty do Mickiewicza pism science fiction
2.Nowe spojrzenia na historię Historii przyszłości
CZĘŚĆ SZÓSTA: JAN PAWEŁ II
1.Mój Tryptyk rzymski (edytorsko i bibliograficznie)
2.Przykłady przekładów i inne realizacje Tryptyku rzymskiego
3.Grób w ziemi
CZĘŚĆ SIÓDMA:
•Z TRADYCYJNĄ BIBLIOGRAFIĄ ESTREICHERÓW IDĘ W WIEK XXI, ALBO JAK BUDUJĘ NOWOCZESNE NARZĘDZIA BIBLIOGRAFICZNE ZAMKNIĘCIE CUM FIGURIS
AUF DER SUCHE NACH DEM VERLORENEN WERK
EINE STUDIE ZUR EDITION DER NICHT ERHALTENEN ODER VERLEGERISCH UNVOLLKOMMENEN SCHRIFTEN UND ANDERE RECHERCHEN
Zusammenfassung
Der Band vereinigt die Forschungen über verschiedene Texte des polnischen – in einem Fall auch altslawischen – Schrifttums, die nicht oder nur in fragmentarischer Form erhalten sind und unternimmt den Versuch, sie der polnischen Kultur zurückzugeben oder zumindest dem heutigen Leser ihren literarischen Wert zu erschließen. Die Wiedererlangung eines Werkes für den heutigen Kulturraum kann auf verschiedenen Ebenen stattfinden. Es kann der Versuch sein, die literarische Substanz eines Textes aufzuzeigen, der von seinem Entdecker nicht unter literarischem Gesichtspunkt ausgelegt wurde (Beispiel dafür können die in Nowgorod entdeckten Schriften sein: Teil 1). Es kann die Rekonstruktion eines in polnischer Edition nicht oder kaum erhaltenen, in fremdsprachlicher Übersetzung jedoch bewahrten Textes sein (der Dialog von Mikołaj Rej: Teil 4). Und schließlich kann versucht werden, den Werdegang eines Werkes zu beschreiben, auf das der Autor zu Lebzeiten immer wieder zurückgegriffen hat (Mickiewicz und seine Zuneigung zur Science-Fiction-Literatur und zum Zukunftsroman: Teil 5).
Daneben findet sich in dem Buch eine Studie über das verlegerisch unvollkommene Werk, einem Werk also, das durch die redaktionelle Arbeit an ihm verbeugt (Teil 6). Auch Skizzen zu verwandter Thematik sind zu finden. Für Studenten: Über die philologisch-technische Betrachtung des Alexiusliedes (Legenda o św. Aleksym), für jeden Leser: Über die altpolnische Druckerwerkstatt mit einigen Bemerkungen zur Mentalität der Menschen, die aus ausgewählten Gebrauchstexten zu entnehmen sind, sowie über Mikołaj Rej, dem leidenschaftlichen Agrarier und guten Tischgenossen. Das Werk wird durch ein Essay über die Forschung nach bisher schwer greifbaren Informationen über altpolnische Kultur und Schriften durch Benutzung der Estreicher-Bibliographie mittels modernster Werkzeuge des 21. Jahrhunderts abgerundet.
Inhaltsverzeichnis
VOM AUTOR
•Über die verlags- und rekonstruktionstechnische Arbeit an nicht erhaltenen, fragmentarisch erhaltenen oder verlegerisch unvollkommenen Werken und andere Recherchen
ERSTER TEIL: DER UR-KÜNSTLER
1.Ein fast altslawischer Künstler
Gebet des Erzengels Gabriel
Gebote Jesu Christi
ZWEITER TEIL: MIT DEN STUDENTEN ÜBER DAS ALEXIUSLIED
•Text und Aufbau des Alexiusliedes
DRITTER TEIL: ZWISCHEN DEN ZEILEN DER ALTPOLNISCHEN GEBRAUCHSTEXTE
•In die vergangene Welt eintauchen - wie zwischen den Zeilen alter Gebrauchstexte zu lesen ist
VIERTER TEIL: REJ
1.Vor der Kurzen Auseinandersetzung – Rej als ein Dichter, den wir nicht kennen
2.Werke
[Kurze Auseinandersetzung zwischen drei Gesellen: Warwas, Lupus und Dykas]
Tschechische Übersetzung
Rückübersetzung von Aleksander Brückner
[Der Tod und der Säufer]
3.Herrn Rejs „Gänse” – Hinweise für jeden Leser
4.Der „Heilige Rej”. Über den Mensch und über den Dichter – zwei Erinnerungen
FÜNFTER TEIL: MICKIEWICZ
1.Mickiewiczs Zukunftsgestaltung
2.Von Mickiewiczs Science-Fiction-Schriften
3.Neue Erkenntnisse zur Geschichte der Zukunft
SECHSTER TEIL: JOHANNES PAUL II.
1.Mein Römisches Triptychon
2.Übersetzungsbeispiele und andere Umsetzungen vom Römischen Triptychon
3.Das Grab in der Erde
SIEBENTER TEIL:
•ICH TRAGE DIE TRADITIONELLE ESTREICHER-BIBLIOGRAPHIE INS 21. JAHRHUNDERT
ABSCHLUSS CUM FIGURIS
В ПОИСКАХ УТРАЧЕННОГО ПРОИЗВЕДЕНИЯ
Исследования по истории издательского дела: несохранившихся, сохранившихся частично или искаженных издателями текстов, и другие очерки на эту тему
Резюме
В книге представлены исследования, посвященные текстам польской (в одном случае древнеславянской) литературы и письменности, которые не сохранились или сохранились частично. Делается попытка вернуть их в польскую культуру, по крайней мере, помочь сегодняшнему читателю осознать их художественную ценность. Подобные попытки можно осуществить в нынешнем культурном пространстве на разных уровнях. Это и опыт выявления литературных достоинств текста, который интерпретировался иначе теми, кто его открыл (примером служат записи, найденные в Новгороде: ч. 1); это и способ воссоздания текста, не сохранившегося или почти не сохранившегося в польских изданиях, но спасенного через переводы на другой язык (диалог Миколая Рея: ч. 4); наконец, это и воспроизведение процесса возникновения произведения, к которому автор не раз обращался на протяжении своего творческого пути (Мицкевич с его интересом к научной фантастике и фантастике, проектирующей историю: ч. 5). Книга включает в себя также работы о искаженных издателями произведениях. (ч.6). В книге есть очерки, тематически близкие ее главной проблематике: для студентов – о филологическом воззрении на «Легенду о св. Алексии», для всех – о мастерстве старопольского печатника (а за одно о ментальности людей того времени, представление о которой можно составить по избранным текстам прикладной литературы). В книге есть и заметки о Рее – практичном хозяине и душе застолья. Завершает труд эссе о том, как искать самые невероятные сведения о старопольской культуре и письменности из библиографии Эстрайхера, применяя новейшие средства ХХI века.
Содержание
ОТ АВТОРА
Исследования по истории издательского дела:несохранившихся, сохранившихся частично или искаженных издателями текстов, и другие очерки на эту тему
ПЕРВАЯ ЧАСТЬ: ПРА-ХУДОЖНИК
•Почти-праславянский художник
Молитва Архангела Гавриила
Заповеди Иисуса Христа
ВТОРАЯ ЧАСТЬ: РАССМАТРИВАЯ ВМЕСТЕ СО СТУДЕНТАМИ ЛЕГЕНДУ О СВ. АЛЕКСИИ
•Tекст и структура легенды о св. алексии
ТРЕТЬЯ ЧАСТЬ: ЧИТАЯ МЕЖДУ СТРОК ТЕКСТЫ ПРИКЛАДНОЙ СТАРОПОЛЬСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
•Проникнуть в тот мир
ЧЕТВЕРТАЯ ЧАСТЬ: РЕЙ
1. До краткой беседы, или рей-творец, какого мы не знаем
2. Тексты
[Краткая беседа между тремя приятелями: Варвасом, Лупусом и Дикасом]
Чешский перевод
Ретланслация Александра Брюкнера
[Шулер с пьяницей]
3. „Гуси или гусиный” господина рея. заметки для простого читателя
4. „Святой рей”. два воспоминания: о человеке и о писателе
ПЯТАЯ ЧАСТЬ: МИЦКЕВИЧ
1.Мицкевича проекция будущего
2.Заметки о мицкевича творчестве science fiction
3.Новый взгляд на историю истории будущего
ШЕСТАЯ ЧАСТЬ: ИОАНН ПАВЕЛ II
1.Мой римский триптих (издательски и библиографически)
2.Примеры переводов и других реализаций римского триптиха
3.Могила в земле
СЕДЬМАЯ ЧАСТЬ:
•С традиционной библиографией Эстрайхеров иду в XXI век или как выстраиваются современные библиографические средства
ЗАКЛЮЧЕНИЕ CUM FIGURIS
|
